U Mostaru 1890. - 1891. godine – Zgrada "Bagat" i Husein hodžina džamija

 

10 Zgrada "Bagat". Ova zgrada koja se nalazi na uglu tadašnje Glavne ulice i sokaka, koji se danas zove ulica Salke Šestića, izgrađena je 1890. godine i bilo je u vlasništvu hadži Husage Komadine, brata poznatog mostarskog gradonačelnika Mujage Komadine. U svome radu o mostarskoj arhitekturi, Sanja Zadro navodi da je zgrada kasnije bila u vlasništvu porodice Jelačić, koja je bila poznata po proizvodnji nagrađivanih vrhunskih vina. Korištena je neko vrijeme i kao opštinska zgrada u vrijeme Kraljevine Jugoslavije. Nakon Drugog svjetskog rata zgrada je nacionalizirana, a do današnjih dana ostala je poznata pod nazivom “Bagat”, po predstavništvu firme Bagat, prijeratnog proizvođača šivaće mašine, koje je bilo smješteno u prizemlju ove zgrade.

Husein hodžina džamija. Ova džamija danas ne postoji, a u prošlosti se nalazila na uglu Glavne ulice i Policijskog sokaka (danas Huse Maslića) – preko puta Prvog mostarskog nebodera. Sagrađena je prije 1620. g. i imala je 15 m visoku munaru. O osnivaču džamije malo se zna osim da je bio učen i bogat čovjek. Prema narodnom predanju ovu džamiju dao je sagraditi neki predak iz porodice Momića, a zvali su je i Ćišića džamija, prema Ćišićima koji su bili imami u njoj. U Drugom svjetskom ratu bila je veoma oštećena i služila je kao skladište i konjušnica. Srušena je i u potpunosti uklonjena u proljeće 1947. g. Ova džamija naslabije je dokumentirana i postoji (zasad) samo dvije njene fotografije. U periodu poslije 1947. godine do danas, na tome mjestu nalazi se omanji gradski park.

“Centar za informaciju u dokumentaciju Mostar - Cidom” i facebook grupa “Bosna i Hercegovina- fotoenciklopedija” došli su u posjed vrlo vrijednih fotografija grada Mostara iz 1890. – 1891. godine.

U narednom periodu ćemo krenuti u poglede na grad Mostar iz tog perioda, uz kratke osvrte na objekte koji se vide na slici, a služeći se našom dosadašnje prikupljenom dokumentacijom i literaturom.

Na osnovu stanja, postojanja ili nepostojanja nekih objekata, sa sigurnošću se može utvrditi da se radi o zimskom periodu između 1890. i 1891. godine.

Radi se o četiri fotografije – panorame koje prikazuju Mostar, pretežno na lijevoj obali rijeke Neretve, počevši sa sjevera, od Sjevernog logora, pa do juga i naselja Luka, s tim da se donja tačka ove mahale, Šarića džamija, ne vidi na ovim fotografijama.

Na ove četiri fotografije pogled smo zaustavili na 33 objekta ili područja, i uz zaokruženi pogled na slici, dali kratki opis onoga što se vidi na fotografiji.

(Cidom Mostar/BiH fotoenciklopedija)

(Džabirov, Vrančić, Špago)