Iz stare štampe: Podne u Cafe Luft u Mostaru 1918.

 

Tri grafike, sa opširnim tekstom iz Mostara, objavljene su 22. septembra 1918. godine u američkim novinama "Detroiter Abend-Post" (Detroitska večernja pošta), koje su štampane na njemačkom jeziku.

Novinu je 1868. godine osnovao August Marxhausen, a pod tim imenom je izlazila sve do 1980. godine, kada je preimenovana u „Nordamerikanische Wochen Post“, (Sjevernoamerička nedeljna pošta).

U reportaži o Mostaru iz tog vremena objavljene su tri grafike, napravljene tokom boravka u Mostaru, od strane za sada nepoznatog autora.

Grafika: „Caffe Luft. Im Hintergrund de Podvelesch“, u prevodu Kafe Luft, u pozadini Podvelež.

Ovo je bila greška, u pozadini je brdo Hum.

Podne u „Cafe Luft“

Kada oko podne prođe gužva oko pijace, Cafe Luft je prazan, a na malim prostirkama leže Muhamedanci i Srbi, koji uživaju u nacionalnom piću, crnoj kafi i ne radeći ništa. Sasvim u blizini Cafe Lufta dućan ima kafedžija Alija, muhamedanac koji je značajno opsjednut kulturom okupacijez. On je jedan šlank, relativno mlad čovjek i genije u pripremanju prave turske kafe, Kupci i prodavci koji imaju svoja prodajna mjesta, njegovi su podnevni gosti. Svaki od njih kod njega ima svoj posebno otvoreni konto, koji se na najprimitovniji način drži “aktuelnim”.

Na jednom stubu koji nosi drveni krov, stavljaju se “crtke”, a svaki štrih označava jedan ibrik. A jedan ibrik je mesingana, iznutra cinkovana posuda za kafu visine otprilike 10 centimetara, a sadrži otprilike dvije male šolje evropskog formata. Jedan ovakav ibrik košta deset krajcera, a ukusna kafa iz ibrika pije se iz malih porcelanskih šoljica, koje imaju podlošku, također od porculana. Ova prava turska šoljica za kafu nosi ime fildžan. Kada se naveče sunce zađe iza brda neposredno iznad pijace (pogrešno označenog kao Podvelež), i kad se smrači iznad grada, Alija unosi dugi stol u radnju, a sa svake strane na otvore stavi jedan stabilan kanat, kao i malu želejznu peć, napunjenu žeravom, postavlja je u jedan ugao, kao i zalihe od svježe popržene kafe, koju je čitavo popodne lupao uz pomoć jedne štange, u jednom drvenoj posudi. Kada on još izvadi kutiju cigareta napravljenu u fabrici duhana u blizini Južnog logora, i uzme cigaretu u ruku, Alija je gotov, i gosti mogu doći.

priredili: Smail Špago, Armin Džabirov, Tibor Vrančić

(NovaSloboda.ba)